Als ’s zomers de Tiroolse bergen branden….

Wist je dat Midzomernacht de meest magische nacht van het jaar is? Net als bij ‘Midwinter’ doet de naam ‘Midzomer’ vermoeden dat het midden van de zomer op deze dag is bereikt. De zomer begint echter, bij ons, op deze dag, maar bij de Kelten viel midzomer wel precies midden in de zomer. Dit omdat de seizoenen anders werden geteld.

Voorchristelijke roots

Op Midzomer heeft de zon haar volle kracht, staat op het hoogste punt. De dag is hier op zijn langst. Terwijl de Midwinternacht eerder in huiselijke kring gevierd wordt, is de Midzomernacht eerder een openbaar feest. Al van oudsher wordt de Midzomernacht gevierd met één van de meest in het oog springende elementen, een groot vuur. De oorsprong van deze vuurgebruiken moet wellicht worden gezocht in de zonnemythe. Volgens deze mythe kost het voor de zon een grote krachtinspanning om drempelmomenten te overwinnen. Om de zon daarbij te ondersteunen, staken de mensen vuren aan. Meestal werd deze vuren op een in het oog vallende plaats opgericht, zoals een heuveltop of een dorpsplein. Ook in Nederland kon je tot in de 16de eeuw op de duinen een keten van vuren zien. Jonge mannen waren weken lang in de weer om brandstof voor de vuren te verzamelen. In de loop van de 16e eeuw begon het tij zich dan te keren tegen deze vuren en oa. protestanten verzetten zich in toenemende mate tegen het heidense karakter van het volksfeest.

Herz-Jesu-Feuer

In Oostenrijk bleef deze traditie echter bestaan en is vandaag, anno 2018, bijzonder geliefd. Bijzonder in Tirol zijn tevens de ‘Herz-Jesu-Feuer’ (vuren), die eveneens rond de tijd van de zomerzonnewende aangestoken worden. De oor­sprong van deze vuren gaat terug naar de tijd van de kerstening, toen de kerk het feest van de zomerzonnewende verving door het feest van de geboorte van Johannes de Doper op 24 juni en zo uit de ‘zonnewendevuren’ de Johannesvuren werd. Herz-Jesu-vuren echter herinneren aan de ‘Herz-Jesu-gelofte’ van 1796 op de bergen van Tirol branden. Toen de Franse troepen onder Napoleon I. het land Tirol bedreigden, kwamen de Tiroler standen in 1796 in Bolzano (tegenwoordig Zuid-Tirol) bijeen, om de situatie te bespreken. Ze besloten, om het land het ‘Heiligste Herzen Jesu’ toe te vertrou­wen en zo goddelijke bijstand te krijgen. Het voorstel werd met algemene stem­men aangenomen, de standen beloofden uit de naam van het volk plechtig, het Herz-Jesu-feest ieder jaar feestelijk te vieren. Geholpen heeft het goddelijke bondgenootschap weliswaar niets, maar ideologisch gezien heeft het de oorlogs­troebelen overleefd. En hoe zie je nu het verschil tussen zonnewendvuren ook Johannesvuren genoemd en de Herz-Jesu-vuren? Wel, bij de Herz-Jesu-Feuern zijn de ontstoken symbolen vooral van christe­lijke aard, zoals bv. kruisen, harten of de letters ‘IHS’.

De mooiste en grootste!

Mijn favoriet is het Midzomervuur rondom het bekken van Ehrwald, Lermoos en Biberwier: allerhande figuren branden een paar uur lang op de flanken van de Zugspitze, berg Daniel en Grubigstein. Ongeveer 8000 vuren worden gelegd door ongeveer 35 groepen, die maandenlang zaken met zaagsel en raapzaadolie de berg opslepen en aan allerhande figuren (christelijk symbolen, dierenkoppen, edelweiss, wapenschild etc) werken. Tussen 8 en 10 duizend kleinere vuren worden hier aangestoken. Sinds 2010 prijken deze Midzomervuren ook op de lijst van het immaterieel cultureel erfgoed. Vorig jaar genoten we het spektakel vanop het balkon van de charmante B&B Alpspitz. Uitbaatster Dagmar heeft talloze verhalen en insiders te vertellen, omdat haar man jarenlang meehielp de vuren te leggen.

Ook heel erg bijzonder is Midzomer beleven rond Kitzbühel. Vanop het bergstation Harschbichl op 1.700 meter hoogte word je, als het weer enigszins meespeelt, tijdens de Midzomernacht getrakteerd op meer dan 100 vuren op de flanken van de Wilder Kaiser, Kalkstein, de Loferer en Leoganger Steinbergen en de Kitzbpheker Horn. De St.Johanner Bergbahn is langer dan normaal geopend die dag en op de Harschbichlalm feest men honderuit!

Voor wie stad en traditie wil combineren, raden we aan Midzomer te vieren in Innsbruck. Op de prachtige Nordkette, het massief dat iedereen kent die ooit al eens Innsbruck bezocht, worden talrijke vuren aangestoken op Midzomer. Langs alle bergstationen van de Nordkettebahn valt er iets lekkers te eten én iets goeds te beluisteren.

En Midzomer kun je in Tirol ook op een boot beleven. Romantisch en mythisch gaat het eraan toe tijdens de bootsvaart op de Achensee tijdens Midzomer. De rondtoer start in Pertisau rond 21 u. Ietsje worden de eerste vuren aangestoken.

Waar ga jij Midzomer beleven? Thuis of in Tirol? Vertel ons jouw verhaal!